Szlak Niepodległości      
Szlak Niepodległości
Fundacja na Rzecz Ochrony Krajobrazu Kulturowego

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ze środków Gminy Stanisławów.


Mogiła Powstańców Styczniowych w Kuflewie (gm. Mrozy, pow. miński).

   

W Kuflewie znajduję się krzyż oraz tablica ufundowana w 150 rocznicę powstania styczniowego przez Mieszkańców Gminy Mrozy i Gminy Cegłów, która upamiętnia 25 bezimiennych powstańców poległych w bitwie pod Kuflem  27 października 1863 roku.



Szczegółowy Przebieg działań wojennych.

Bitwa została stoczona 27 października 1863 roku pod Kuflem. Choć niektórzy historycy podają, że po sotnie polskiej walczył oddział Kazimierza Kobylińskiego w licznie 400 powstańców. (Stanisław Zieliński podaje za dowódcę Jankowskiego), należy jednak zaufać Zielińskiemu. Kobyliński w ten rejon przybył po forsownym marszu w dniu 4 Listopada i  od razu włączył sie do bitwy toczonej przez Jankowskiego pod Mienią.  Jankowski napotkał odział podpułkownika Bałabana, dysponującego rotą strzelców z 2 kompanii moskiewskiej oraz sotnią dońskiego pułku kozaków w liczbie 200 piechoty oraz 100 Kozaków. Straty po stronie polskiej były znaczne – 80 zabitych, 24 rannych. Utracono także 20 karabinów oraz 43 sztucery. Raport rosyjski po swojej stronie wymienia zaledwie 2 zabitych i 2 rannych. Niewykluczony, że po tej właśnie potyczce Jankowski poprosił o wsparcie oddziału Kobylińskiego.
Podpułkownik Bałaban, eskortujący z Warszawy do Garwolina generała Kostandę, powziął wiadomość o powstańczym oddziale, dowodzonym przez Kazimierza Kobylińskiego, który zmierzał w kierunku Kuflew-Kałuszyn. Do walki doszło w lesie pomiędzy Kuflem a Piasecznem. Oddział powstańczy został wyparty z lasu oraz był „ścigany na przestrzeni 7 wiorst” a następnie rozbity.
W Księdze Urzędu Stanu Cywilnego parafii Kuflew z 1863 roku w części dotyczącej Zgonów można znaleźć zapis odnoszący się do znalezienia zwłok 25 zmarłych niewiadomych z imienia i nazwiska, prawdopodobnie powstańców.

Siły Powstańcze oraz Rosyjskie.

1 rota strzelców pułku moskiewskiego i secina kozaków dońskich, konwojujący generała Kostandę z Warszawy do Garwolina, otrzymawszy w Garwolinie 27.10. wiadomość o przechodzie Jankowskiego ku Kałuszynowi, ruszył w tym kierunku i dopadł powstańców między Kuflewem a Piasecznem. Powstańcy wyparci z lasu, ścigani na przestrzeni 7 wiorst, zostali rzekomo rozbici i mieli stracić 80 zabitych i  24 wziętych do niewoli, a moskale - 2 kozaków zabitych i  2 ranionych.  Wg tablicy w mogile spoczywa 25 powstańców.  Kilka dni później w tej samej okolicy pojawił się oddział Kobylińskiego.

Straty Powstańców i Rosjan.

 Powstańcy wyparci z lasu, ścigani na przestrzeni 7 wiorst, zostali rzekomo rozbici i mieli stracić 80 zabitych i  24 wziętych do niewoli, a moskale - 2 kozaków zabitych i  2 ranionych.  Wg tablicy w mogile spoczywa 25 powstańców.

Nazwiska poległych Powstańców oraz uczestników boju.

Przekazy Archiwalne.

 

Relacja Zielińskiego oparta została na korespondencji Dziennika Powszechnego, nr 257 z 29.10. (10.11) 1863. s. 1 - Rosyjskiej tuby propagandowej, nie do końca zatem źródła wiarygodnego.

 
 
 
 
A tak informację o tej bitwie przedstawiono w krakowskim Czasie. nr 260 z 13.11.1863. s. 3 
 
 

czas nr 53 z 6 marca 1863 roku, Korespondencja z dnia 27 lutego 1863 roku , str. 1.

Prawdopodobnie chodziło tu o oddział Kuczyka.

 
3 kwietnia w Hucie Kuflewskiej miał miejsce mord dokonany przez kozaków na grupie rekrutów. W okresie tym w rejonie tym dział oddział Jankowskiego, prawdopodobnie to do niego próbowali przyłączyć się rekruci. W okresie tym sporą grupę rekrutów stanowiła młodzież warszawska, głownie młodzież uczelni warszawski w tym Szkoły Głównej. Wg przekazów ustnych mieszkańców zabitych rekrutów Rosjanie mili przewieść do Kałuszyna i tam pochować w bydlęcym rynku dla ich pohańbienia.
 
 
Czas 1863 nr 182 12 VIII o potyczce pomiędzy Kuflewem a Kałuszynem w dniu 5 sierpnia. Informacja podaje, że Janowski stracił kilku zabitych, a zatem należałoby sie spodziewać gdzieś w tym rejonie także nieznanej mogiły wojennej .

Fundacja pomnika.

 

Prawna Ochrona miejsc pamięci narodowej.

Zagrożenia.

   
   
   
 

Możliwość wystąpienia nieznanych mogił wojennych.

W bitwie stoczonej 27 października 1863 roku pod Kuflem, wg raportów rosyjskich poległo 80 Powstańców, jednak na polach Huty Kuflewskiej znaleziono 25 zabitych. Mamy tu zatem rozbieżność w ich liczbie. Oczywiście Rosjanie zawyżali straty Polaków, zaś swoje zaniżali. Propaganda była ważnym narzędziem tłumienia Powstania.

Lokalizacja na mapie.

Literatura:

 

Bitwy i potyczki 1863-1864; na podstawie materiałów drukowanych i rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Rapperswilu, 1913

Andrzej Wocial, Powstanie styczniowe 1863 r. w powiecie stanisławowskim, w Rocznik Mińska Mazowiecki 5, s. 16-28. 1999 

 

 

 

 

Szlak Niepodległości jest narzędziem edukacyjnym stworzonym przez Fundację na rzecz Krajobrazu Kulturowego.

Szlak pomyślany został jednocześnie jako Przewodnik Turystyczny, narzędzie edukacyjne na potrzeby organizacji terenowych gier historycznych oraz element realizacji misji naszej Fundacji związanej z ochroną miejsc pamięci narodowych zaś szczególnie grobów i cmentarzy wojennych. Zachęcamy do kontaktu z naszą Fundacja i wsparcia naszego projektu poprzez wzbogacanie treści naszych witryn: e-mail fundacja @ krajobraz.org.pl  .

Lista dostępnych punktów Szlaku Niepodległości

 

fundacja @ krajobraz.org.pl 

KOD QR miejsca pamięci.  Gdyby obok tego miejsca nie było tabliczki z takim kodem, prosimy o poinformowanie o tym naszej Fundacji. Mniejszy kod QR 8mieszczony na tablicy linkuje do punktowanego zadania.

Zapraszamy na stronę społecznościową Szlaku Niepodległości.