Szlak Niepodległości      
Szlak Niepodległości
Fundacja na Rzecz Ochrony Krajobrazu Kulturowego

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ze środków Gminy Stanisławów.


Pomnik Pamięci ks. Stanisława Brzóski w Starym Dworze (gm. Wierzbno, pow. węgrowski).


   



Ksiądz Stanisław Brzuska w Starym Dworze cieszył się bezpiecznym schronieniem , ostatni raz przebywał tam na przełomie roku 1864 i 1865 do płowy lutego. W Stary Dwór stanowił ważny punkt organizacyjny dla oddziału ks. Stanisława Brzóski.

Szczegółowy Przebieg działań wojennych.

za: Helena Maliszewska: Ksiądz Stanisław Brzóska, w:Pamietnik Lubelski, tom I za lata 1927-1930, str. 184-214, Lublin 1930
Jak wynika z powyższego opisu winę za aresztowanie i ostatecznie skazanie ks. Stanisława Brzuski spoczywa na synu Mikulskiej Leopoldzie. Nie mniej relacja ta nie przedstawia całości wydarzeń, które w pewien sposób stanowiły splot nieszczęśliwych wydarzeń. Postać tego "zdrajcy" godna jest bliższego przedstawienia. Szerzej pisze o nim Emil Noiński, Między konspiracją i denuncjacją a pracą organiczną. Szkic do portretu pozytywisty warszawskiego Leopolda Mikulskiego (1846-1881), w Wschodni Rocznik Humanistyczny Tom IV 2007 .

Mikulski wydał Jana Skopańskiego, gdy ten przybył do jego matki, aby odebrać broń, Skopański usłyszał od Mikulskiej (była wdową), że ta już broni nie posada, wtedy zaczął jej grozić, groźby posłyszał syn łączniczki i doniósł o tym żołnierzom estońskiego pułku piechoty, którzy stacjonowali w Kałuszynie.
Skopańskiego aresztowano, aresztowanie uruchomiło dalsze, kolejne aresztowania, albowiem ten wydał Antoninę Konarzewską oraz Aleksandra Dejbla,  wskazywali kolejne osoby. Zaś poddana torturą Antonina wyjawiła miejsce ukrycia księdza Stanisława Brzuski.  Leopold Mikulski miał wówczas ok 19 lat, był człowiekiem niskim, garbatym, zapewne wzywając łotewskich żołnierzy kierował się potrzebą obrony samotnej matki.

Wydaje się, że po tej zdradzie w konsekwencji której pojmano, osadzono i stracono księdza Stanisława Brzóskę Leopold Mikulski, całym swoim życiem starał się służyć Polsce. Ukończył studia prawnicze  stając się jednym z czołowych pozytywistów, asesorem warszawskiego sądu dla nieletnich, dziennikarzem i felietonistą. Zajmowały go sprawy prawne, społeczne oraz związane z edukacją. Zmarł w wieku 35 lat.

Siły Powstańcze oraz Rosyjskie.

Straty Powstańców i Rosjan.

Nazwiska poległych Powstańców oraz uczestników boju.

Przekazy Archiwalne i kartograficzne.

Lokalizacja Starego Dworu na mapie kwatermistrzowskiej z ok. 1850 roku.

Fundacja pomnika.

Pomnik odsłonili przedstawiciele mieszkańców (sołtys Starego Dworu Marian Abramowski) samorządów powiatowego i wojewódzkiego oraz historycy. Obelisk poświęcił proboszcz parafii Grębków ks. Krzysztof Pawelec.  
W uroczystości w Starym Dworze uczestniczyli również uczniowie Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Kochanowskiego w Węgrowie w replikach strojów powstańczych i z repliką sztandaru z czasu Powstania Styczniowego oraz uczniowie klas mundurowych tej szkoły.

  fot. za Ksiądz Generał Stanisław Brzóska Upamiętniony, Tygodnik Siedlecki

Prawna Ochrona miejsc pamięci narodowej.

Zagrożenia.

Możliwość wystąpienia nieznanych mogił wojennych.

Lokalizacja na mapie.

Literatura:

 Ksiądz Generał Stanisław Brzóska Upamiętniony, Tygodnik Siedlecki  

Helena Maliszewska: Ksiądz Stanisław Brzóska, w: Pamiętnik Lubelski, tom I za lata 1927-1930, str. 184-214, Lublin 1930

Emil Noiński, Między konspiracją i denuncjacją a pracą organiczną. Szkic do portretu pozytywisty warszawskiego Leopolda Mikulskiego (1846-1881), w Wschodni Rocznik Humanistyczny Tom IV 2007 .

 

 

Szlak Niepodległości jest narzędziem edukacyjnym stworzonym przez Fundację na rzecz Krajobrazu Kulturowego.

Szlak pomyślany został jednocześnie jako Przewodnik Turystyczny, narzędzie edukacyjne na potrzeby organizacji terenowych gier historycznych oraz element realizacji misji naszej Fundacji związanej z ochroną miejsc pamięci narodowych zaś szczególnie grobów i cmentarzy wojennych.

Lista dostępnych punktów Szlaku Niepodległości

 

fundacja @ krajobraz.org.pl 

KOD QR miejsca pamięci.  Gdyby obok tego miejsca nie było tabliczki z takim kodem, prosimy o poinformowanie o tym naszej Fundacji. Mniejszy kod QR 8mieszczony na tablicy linkuje do punktowanego zadania.

Zapraszamy na stronę społecznościową Szlaku Niepodległości.