Szczegółowy Przebieg działań wojennych.

Mało znaną historią jest historia oddziału powstańczego Grzegorza Wojdygi z okresu powstania styczniowego w latach 1863- 1864. Grzegorz Wojdyga był kołodziejem, mieszkańcem Siennicy, który w lutym 1863 roku zebrał ponad 100-osobową partię powstańczą. Powstańcy ukrywali się w lasach w okolicy Mieni i Cegłowa. Stoczyli kilka potyczek z oddziałami rosyjskimi, robiąc wypady z lasu na drogę z Siedlec do Warszawy, którą poruszały się wojska rosyjskie i wozy z zaopatrzeniem 1 . Jesienią 1863 roku jego oddział powstańczy został otoczony i rozbity koło Mieni. Dowódca oddziału, oficer Grzegorz Wojdyga z niewielką grupą powstańców przebił się przez pierścień wojsk rosyjskich i schronił w lasach pomiędzy Łękawicą a Krzywicą. Stamtąd przedostał się w nocy do lasu koło Siennicy, gdzie na nowo zaczął organizować oddział. Partia powstańcza Grzegorza Wojdygi walczyła jeszcze do maja 1864 roku w okolicach Cegłowa, Mieni, Siennicy i Mińska.
Ostatnią potyczkę z wojskami rosyjskimi stoczyła w lesie pomiędzy wsiami Zglechów i Siodło. Oddział został otoczony i rozbity, zginęło 12 powstańców, a reszta poszła w rozsypkę. Poległych pochowano w lesie, przy drodze prowadzącej z Nowego Zglechowa do Siodła
za: Wojdyga Piotr, Grzegorz Wojdyga i jego oddział powstańczy 1863-1864 r.

Siły Powstańcze oraz Rosyjskie.

Straty Powstańców i Rosjan.

Nazwiska poległych Powstańców oraz uczestników boju.

Obszar kwatery wyznacza zasięg występowania barwinka pospolitego (Vinca minor). Barwinek był kiedyś uważany za roślinę, która może sprawiać cuda. Uważany był także za symbol wieczności oraz wierności. Miał chronić także od złych duchów i czarownic. Niewątpliwie w tym miejscu wskazywać miał na osoby, - które oddały życie za ojczyznę w imię wierności Narodowi Polskiemu. Odział Grzegorza Wojdygi rekrutował się głównie z miejscowych chłopów i szlachty.

Przekazy Archiwalne.

Fundacja pomnika.

Pamięć lokalna dotycząca mogiły powstańczej w Zglechowie. W czerwcu 2010roku z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół  Mińska Mazowieckiego, przy wsparciu finansowym Wójta Gminy Siennica Grzegorza Zielińskiego, ufundowany został nowy krzyż, postawiony na miejscu pierwotnego pochówku 12 powstańców z oddziału Grzegorza Wojdygi. Krzyż wykonał zakład stolarski Michała Kalinowskiego z Siennicy, a  uroczystego poświęcenia dokonał 19 czerwca 2010r. proboszcz parafii Siennica, ksiądz Marek Kasprzak.

W połowie drogi między Nowym Zglechowem i Siodłem, w lesie, znajduje się drewniany krzyż poświęcony powstańcom 1863 r. Partia powstańcza Grzegorza Wojdygi złożona z mieszkańców Siennicy i okolic walczyła jeszcze do maja 1864 r. w okolicach Cegłowa, Mieni, Siennicy i Mińska. Ostatnią potyczkę z wojskami rosyjskimi stoczyła w lesie pomiędzy wsiami Zglechów i Siodło. Oddział został w tym miejscu otoczony i rozbity. W walce poległo tu 12 powstańców, a reszta rozproszyła się. Poległych pochowano w lesie, przy drodze z Nowego Zglechowa do Siodła. W dwudziestoleciu międzywojennym prochy poległych zostały ekshumowane i przeniesione na cmentarz parafialny w Siennicy. Do początku lat 80. XX w. stał w tym miejscu stary, drewniany krzyż. Obecnie znajduje się tam symboliczna, bezimienna, ziemna mogiła z małym, betonowym krzyżem. W czerwcu 2010 r. z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Mińska Mazowieckiego, przy wsparciu finansowym Wójta Gminy Siennica Grzegorza Zielińskiego, ufundowany został nowy krzyż, postawiony na miejscu pierwotnego pochówku 12 powstańców. Krzyż wykonał zakład stolarski Michała Kalinowskiego z Siennicy, a uroczystego poświęcenia dokonał 19 czerwca 2010 r. proboszcz parafii Siennica, ksiądz (za Paweł Ajdacki,)

Prawna Ochrona miejsc pamięci narodowej.

Wydaje się, że brak jest obecnie formalnej ochrony tego miejsca.  Teren bezwzględnie winien zostać objęty ochroną konserwatorską - archeologiczną. Właściwe byłoby ustanowienie miejsca pamięci narodowej w granicach dawnej kwatery.

Zagrożenia.

Zagrożenie stanowi możliwość prowadzenia gospodarki leśnej w obrębie dawnej kwatery - mogiły wojennej.  

Wskazane byłoby oczyszczenie miejsca z zarośli i wygrodzenie całego tego obszaru, ze szczególnym zwróceniem uwagi na ochronę rosnącego w tym miejscu barwinka.

Możliwość wystąpienia nieznanych mogił wojennych.

W latach dwudziestych XX wieku, polegli zostali ekshumowani i przeniesieni do kwatery na cmentarzu parafialnym w Siennicy ( W.S. Laskowski „Siennica na Mazowszu. Zarys monograficzny" 1923 r.) .  Niewykluczone, że ekshumacja została dokonana z inicjatywy samego Grzegorza Wojdygi dowódcy oddziału poległych tu Powstańców, albowiem ten zmarł w Siennicy 8 lutego 1922 roku w wieku 87 lat.

Nie mniej, do tego rodzaju miejsc należy podchodzić z bardzo dużą ostrożnością. Ziemia ta nadal może kryć poległych lub części pozostawionych w tym miejscu powstańczych szczątków.  

Paweł Ajdacki, Rok 1863 – 1864. Klęska i chwała, w Śladami powstania styczniowego Aspekty historyczne i krajoznawcze
Pod redakcją Józefa Partyki i Mieczysława Żochowskiego, Warszawa 2014, str. 31-32  

Szlak Niepodległości jest narzędziem edukacyjnym stworzonym przez Fundację na rzecz Krajobrazu Kulturowego.

Szlak pomyślany został jednocześnie jako Przewodnik Turystyczny, narzędzie edukacyjne na potrzeby organizacji terenowych gier historycznych oraz element realizacji misji naszej Fundacji związanej z ochroną miejsc pamięci narodowych zaś szczególnie grobów i cmentarzy wojennych.

Lista dostępnych punktów Szlaku Niepodległości

 

fundacja @ krajobraz.org.pl 

 

KOD QR miejsca pamięci.  Gdyby obok tego miejsca nie było tabliczki z takim kodem, prosimy o poinformowanie o tym naszej Fundacji. Mniejszy kod QR 8mieszczony na tablicy linkuje do punktowanego zadania.

 

Zapraszamy na stronę społecznościową Szlaku Niepodległości.