Szlak Niepodległości      
Szlak Niepodległości
Fundacja na Rzecz Ochrony Krajobrazu Kulturowego

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ze środków Gminy Stanisławów.


Krzyż pamiątkowy ustawiony na stoku wydmy, przy drodze Okuniewa do wsi Zabraniec. Upamiętniający walki z bolszewikami w sierpniu 1920 r. Ufundowany w 1929 r.
(gmina Halinów, pow. miński).

 

   

Stanisławów w sierpniu 1920r. znalazł się na trasie marszu wojsk sowieckich w kierunku Warszawy. ”W nocy z 13 na 14 sierpnia 1920 roku wieś zajęły maszerujące na Warszawę wojska bolszewickie. Opuściły ją w pośpiechu 17 sierpnia.”

Stanisławów nie był zatem zbyt długo okupowany. Walki pomiędzy Rosjanami a Wojskim Polskimi miały za to miejsce w okolicy nieodległego Okuniewa, to tam wyznaczona została linia obrony,  umożliwiały to zlokalizowane na tamtym terenie wydmy.

W miejscu walk, przy drodze z Okuniewa do wsi Zabraniec u podnóża wydmy zwanej "Łysą Góra" w roku 1929 postawiono kapliczkę upamiętniającą toczone w tym miejscu walki i zwycięską bitwę nazwaną "cudem nad Wisłą".
Polacy wykazali się niezwykłą walecznością broniąc z wielkim poświęceniem zdobytej dwa lata wcześniej niepodległości. Wielu za zasługi na polu walki było po zakończeniu Wojny nagradzanych oraz odznaczonych. Chwałą okrył się także jeden z mieszkańców gminy Stanisławów Aleksander Kacprzyk, Ur. w 1899 r. w Goździówce, odznaczony został Orderem Virtuti Militarii oraz Krzyżem Walecznych.

Kapliczka w miejscu zwanym łysą Górą.

 

Szczegółowy Przebieg działań wojennych.

 


Na podstawie Zarys historii wojennej 21-go warszawskiego pułku piechoty:

Pułk, po zajęciu nakazanego mu odcinka Leśniakowizna–Okuniew, stanął w okopach uprzednio już przygotowanych i raźno wziął się do ich dalszego umocnienia. Żołnierze rozumieli, że nie mają prawa i nie mogą się więcej cofać, że od ich wytrzymałości zależy los stolicy, a może i całej Polski.
   
 
 

Zarys historii wojennej 7 pułku saperów wielkopolskich:

Siły Polskie oraz Rosyjskie

Straty Polaków i Rosjan.

Nazwiska poległych Powstańców oraz uczestników boju.

Na cmentarzu parafialnym w Pustelniku znajduje się Grób Aleksandra Kacprzyka, Ur. w 1899 r. w Goździówce. Uczestnika walk o niepodległość w latach 1918 -1920. Kawaler Orderu Virtuti Militarii i Krzyża Walecznych.

Na cmentarzu parafialnym w Okuniewie znajduje się kwatera poległych w boju w sierpniu 1920 roku w dniach 13-18 sierpnia 1920 roku.


W kwaterze tej pochowano :

Zając Stanisław, saper, 14 baon saperów, poległ. 13.08.1920
Kowalkowski Jan † 15.08.1920 (nie ma go w spisach)
Kowalczyk Ignacy, szer., 21 pp, poległ. 15[lub 16].08.1920

Gnojko Stanisław, strz., 50 p.strz., poległ 18.08.1920, czołówka sanitarna „Lech”
Batalionem zapasowym 50 pp z przydzielonymi 20 kawalerzystami i plutonem czołgów dowodził mjr Wiktor Marczyński.
17.08.1920 r. wkroczyli do Mińska Mazowieckiego. 18 sierpnia bolszewików nie było już pod Okuniewem, możliwe jest zatem, że żołnierz ten zmarł od poniesionych ran.

(informacja za http://www.eksploratorzy.com.pl/viewtopic.php?p=158614 )



Przekazy Archiwalne.

Fundacja pomnika.

Okuniew, ul. Zabraniecka (odchodzi od ul. Stanisławowskiej). Ok. 1 km za wsią (w lesie), przy drodze do Zabrańca, przy zakręcie w lewo na wzgórzu, gdzie w sierpniu 1920 r. przechodziła I linia polskiej obrony, znajduje się pomnik w kształcie  obelisku (ok. 3 m wysokości) zwieńczonego metalowym krzyżem (krycyfiks), na którym widnieją napisy: "BOŻE/ BŁOGOSŁAW/ NAM", poniżej ślad o średnicy  ok. 10 cm po okrągłym medalionie (?), "NA PAMIĄTKIE STAWIAJĄ/ MAŁŻONKOWIE/ JAN.I. EWA STRZELEC/ WSI ZABRANIEC/ 1929 R.", u samego  dołu: "M.F.ROJEK". (za: Andrzej Kowalski, Miejsca pamięci związane z Bitwą Warszawską 1920 r., str. 145

 

Prawna Ochrona miejsc pamięci narodowej.

Zagrożenia.

 

Wojska bolszewickie nacierały z tyłu od strony Stanisławowa, na bronione przez żołnierzy Polskich pozycje obronne zlokalizowane na linii wydm po drugiej stronie drogi.

 

Możliwość wystąpienia nieznanych mogił wojennych.

Na pewno istnieją taka możliwość, szczególnie nieznanych grobów żołnierzy rosyjskich (wojsk bolszwickich).

Lokalizacja na mapie.

Literatura:

 Andrzej Kowalski, Miejsca pamięci związane z Bitwą Warszawską 1920 r., str. 145)

Zarys historii wojennej 21-go warszawskiego pułku piechoty:

Zarys historii wojennej 7 pułku saperów wielkopolskich:

http://www.eksploratorzy.com.pl/viewtopic.php?p=158614

 

Szlak Niepodległości jest narzędziem edukacyjnym stworzonym przez Fundację na rzecz Krajobrazu Kulturowego.

Szlak pomyślany został jednocześnie jako Przewodnik Turystyczny, narzędzie edukacyjne na potrzeby organizacji terenowych gier historycznych oraz element realizacji misji naszej Fundacji związanej z ochroną miejsc pamięci narodowych zaś szczególnie grobów i cmentarzy wojennych.

Lista dostępnych punktów Szlaku Niepodległości

 

fundacja @ krajobraz.org.pl 

KOD QR miejsca pamięci.  Gdyby obok tego miejsca nie było tabliczki z takim kodem, prosimy o poinformowanie o tym naszej Fundacji. Mniejszy kod QR 8mieszczony na tablicy linkuje do punktowanego zadania.

Zapraszamy na stronę społecznościową Szlaku Niepodległości.