Szczegółowy Przebieg działań wojennych.

Długa Kościelna- 13 maja 1863 r., stoczył potyczkę kpt. Szymański, dowódca rosyjskiego oddziału, z oddziałem powstańczym mjra Jankowskiego koło Wiązowny. Wycofujący się na wschód powstańczy oddział mjra Jankowskiego doznał porażki od oddziału rosyjskiego, dowodzonego przez ppłk. Kamieńskiego przy wsi Górki w rejonie Dębów Wielkich.

Należy przyjąć, że to właśnie z tą potyczka związani polegli pochowani w mogile. Bitwa pod  Rudą - Górkami, była wygraną potyczką Jankowskiego, poległych oddział pochował na miejscowym cmentarzy parafialnym w Wiązowej, poczym przez Duchnów udał się w okolice Michałowa, przechodząc przy tym przez Dębę Wielkie, gdzie pogrzebał kilku zmarłych od ran. Mało prawdopodobnym jest, aby polegli w tym boju zostali pogrzebani także w mogile w Długiej Kościelnej. Jankowski zwyczajnie nie przechodził przez Długą Kościelną po bitwie pod Rudką, od miejsca lokalizacji mogiły do Michałowa jest zaś ok 7 km, to także czyni mało prawdopodobnych, aby pochowani w Długiej byli Powstańcami poległymi w Michałowie.

Jedynym możliwym wyjaśnieniem jest to, że mogiła powstała jako wynik akcji ekshumacyjnych prowadzonych już po odzyskaniu przez Polskę Niepodległości. Wówczas faktycznie mogli w niej zostać grzebani polegli z wymienionych miejsc.

Siły Powstańcze oraz Rosyjskie.

Straty Powstańców i Rosjan.

Nazwiska poległych Powstańców oraz uczestników boju.

Przekazy Archiwalne.

Fundacja pomnika.

Prawna Ochrona miejsc pamięci narodowej.

Zagrożenia.

Możliwość wystąpienia nieznanych mogił wojennych.

Paweł Ajdacki, Rok 1863 – 1864. Klęska i chwała, w Śladami powstania styczniowego Aspekty historyczne i krajoznawcze
Pod redakcją Józefa Partyki i Mieczysława Żochowskiego, Warszawa 2014, str. 31-32  

Szlak Niepodległości jest narzędziem edukacyjnym stworzonym przez Fundację na rzecz Krajobrazu Kulturowego.

Szlak pomyślany został jednocześnie jako Przewodnik Turystyczny, narzędzie edukacyjne na potrzeby organizacji terenowych gier historycznych oraz element realizacji misji naszej Fundacji związanej z ochroną miejsc pamięci narodowych zaś szczególnie grobów i cmentarzy wojennych.