 |
| Pomnik w 150 rocznicę
wybuchu Powstania
Listopadowego Parku
podworskim w Dębe Wielkim. |
Z okresu wiosennej
inicjatywy wojsk
polskich związane są
miejsca pamięci w
Dębem Wielkim.
Uroczyste
upamiętnienie bitwy
nastąpiło w okresie
międzywojennym, w
związku z obchodami
100. rocznicy
wybuchu powstania
listopadowego. W
1930 roku w gminie
Dębe Wielkie (z
siedzibą w
Pustelniku) powołano
Komitet Obchodów
Uroczystości
Październikowych i
Listopadowych na
terenie całej gminy.
Z jego inicjatywy w
dniu 29 listopada
1930 roku, w
kościele w Dębem
Wielkim
zorganizowano
uroczystą mszę
świętą z udziałem
wojska (7. pułku
ułanów lubelskich z
Mińska
Mazowieckiego) oraz
uroczystą akademię.
Planowane na ten
dzień odsłonięcie
pamiątkowej tablicy
na frontonie
kościoła
parafialnego nie
doszło do skutku
(prawdopodobnie z
braku odpowiednich
funduszy).
Przedsięwzięcie to
urzeczywistniono
dopiero w 100.
rocznicę tej bitwy.
W dniu 29 marca 1931
roku ceremonię
odsłonięcia tablicy
dokonał ppłk Julian
Filipowicz – dowódca
7. pułku ułanów
lubelskich, a
poświęcił ją ks.
kan. Józef
Bakalarczyk – miński
dziekan9. W
uroczystości, poza
wojskiem, wzięli
udział
przedstawiciele
władz gminnych i
powiatowych,
uczniowie
Państwowego
Seminarium
Nauczycielskiego z
Siennicy, Gimnazjum
Koedukacyjnego
Towarzystwa Szkół
Średnich z Mińska
Mazowieckiego i
szkół powszechnych,
oddziały Ochotniczej
Straży Pożarnej i
miejscowe
społeczeństwo. Po
odsłonięciu tablicy
odbyła się akademia
i defilada.
 |
Kolejne
upamiętnienie tej
zwycięskiej dla oręża
polskiego bitwy nastąpiło
pół wieku później (z okazji
150. rocznicy powstania
listopadowego). W 1981 roku,
na terenie dawnego parku
dworskiego w Dębem Wielkim,
z inicjatywy Społecznego
Komitetu Obchodów Bitwy
mieszkańcy ufundowali
pomnik. Na betonowym
postumencie umieszczono
kamień, do którego
przymocowano mosiężną
tablicę z napisem „Dębe
Wielkie 1831 − 31 marzec
1981. W rocznicę Powstania
Listopadowego – Mieszkańcy”.
Rok później, także w Dębem
Wielkim, przy drodze na
Pustelnik odnowiono trzy
krzyże. Jest to miejsce
pochowku żołnierzy polskich
i prawdopodobnie rosyjskich
z 1831 roku. Przy okazji
należy dodać, iż w 1936 roku
z tego miejsca pobrano
ziemię na kopiec marszałka
Józefa Piłsudskiego w
Krakowie. Na środkowym
metalowym krzyżu umieszczono
kotwicę i krzyż oraz
tabliczkę z napisem „Jezu
Ufamy Ci 1831−1982”.
Dwadzieścia lat później, z
okazji 170. rocznicy tej
bitwy, obok parku, przy
rozwidleniu ulic, wzniesiono
krzyż, a u jego podstawy
ułożony głazy. Jak głosi
tablica władze samorządowe
tej gminy uczciły słynny 4.
pułk piechoty liniowej,
który w sposób szczególny
odznaczył się w bitwie z
rosyjskimi oddziałami gen.
Geismara i Rosena.
za:
Powstanie
listopadowe
1830–1831 Dzieje –
historiografia –
pamięć, red Tadeusz
Skoczek, Warszawa
2015,
str. 598
|
| |
|
Przekazy Archiwalne.
Fundacja
pomnika.
Prawna Ochrona
miejsc pamięci narodowej.
Zagrożenia.
Możliwość
wystąpienia nieznanych mogił wojennych
Lokalizacja na
mapie.
Literatura:
Callier Edmund,
Bitwy i potyczki
stoczone przez
wojsko polskie w
roku 1831, Poznań
1887, str. 8-9
Powstanie
listopadowe
1830–1831 Dzieje –
historiografia –
pamięć, red Tadeusz
Skoczek, Warszawa
2015, str.
598
Szlak
Niepodległości
jest narzędziem
edukacyjnym
stworzonym przez
Fundację na rzecz
Krajobrazu
Kulturowego.
Szlak pomyślany
został jednocześnie
jako Przewodnik
Turystyczny,
narzędzie edukacyjne
na potrzeby
organizacji
terenowych gier
historycznych oraz
element realizacji
misji naszej
Fundacji związanej z
ochroną miejsc
pamięci narodowych
zaś szczególnie
grobów i cmentarzy
wojennych.
Lista dostępnych punktów Szlaku Niepodległości
fundacja @ krajobraz.org.pl
|